در شهر مقدس مشهد یکی از مکان های مهم از نظر علمی Ùˆ قدمت دار مدرسه علمیه صالØیه نام دارد Ú©Ù‡ مشهور به نواب است این مدرسه بسیار وسیع است Ùˆ از نمای داخلی زیبایی دارد این مدرسه جز اماکن دیدنی ایران به ثبت رسیده است. این مدرسه در Øاشیه شمالی بالاخیابان (خیابان نادری سابق Ùˆ شیرازی Ùعلی) قرار دارد. بانی Ùˆ واق٠موقوÙات این بنای خیریه Ú©Ù‡ در زمان شاه سلیمان صÙÙˆÛŒ ساخته شد مرØوم Ø§Ø¨ÙˆØµØ§Ù„Ø Ø±Ø¶ÙˆÛŒ از جمله اشرا٠و اعیان Ùˆ سادات رضوی Ùˆ ملقب به نواب Ùˆ نقیب سادات در مشهد بوده Ùˆ به این جهت مدرسه را صالØیه نواب Ùˆ با تخÙی٠صالØیه، مدرسه نواب Ù…ÛŒ نامند.Ø§Ø¨ÙˆØµØ§Ù„Ø Ùرزند Ù…ØمدمØسن بن میرزا الغ رضوی است Ùˆ نسبت میرزا الغ با17 واسطه به امام جواد(ع) Ù…ÛŒ رسد. میرزا Ø§Ø¨ÙˆØµØ§Ù„Ø Ù…Ø¯ØªÙ‡Ø§ منصب صدرالممالکی ایران را Ú©Ù‡ از مقامات عالی زمان صÙویه بوده برعهده داشته صدر هم مقام عالی دینی Ùˆ هم دولتی بوده، Ùˆ نواب به معنای نایب شاه بود. Ùˆ نایب واقعی شاه یعنی وزیر اعظم دربار صÙÙˆÛŒ به این مقام اعتراضی نداشته. Ø§Ø¨ÙˆØµØ§Ù„Ø Ù…Ø¯ØªÙ‡Ø§ متولی روضه منوره رضویه بوده Ú©Ù‡ از مناسب عالیه عصر صÙÙˆÛŒ به شمار Ù…ÛŒ آمده Ùˆ علما Ùˆ Ùقها بدان نائل گردیدند.(7) دیگر از بناهای خیر Ø§Ø¨ÙˆØµØ§Ù„Ø Ù…ØµÙ„Ø§ÛŒ مشهد است Ú©Ù‡ در سال 1087 Ù‡. Ù‚ ساخته شده است. راهروهای پلکانی تنگ، طبقه هم ک٠را به راهرو دورتادور پشت اتاقهای طبقه بالا وصل Ù…ÛŒ کرده. هر Øجره در دو طبقه مستقل بوده Ùˆ جلو آن غرÙÙ‡ ای با طاق نعلی Ø´Ú©Ù„ قرار داشته. نعل های غرÙÙ‡ ها Ùˆ Øجره ها Ùˆ همچنین پیشانی دو ایوان Ùˆ سردر راهروها با کاشیهای معرق Ù†Ùیس Ùˆ ظری٠به Ø´Ú©Ù„ هشت پر Ùˆ نقوش هندسی با زمینه Ùیروزه ای زرد Ùˆ با نقش تزیینی کلمه مبارک علی(ع) مزین بوده، مدرس Ú©Ù‡ عنوان نمازخانه هم داشته در طبقه همک٠در ایوان شمالی قرار داشته Ùˆ روی آن در طبقه بالا کتابخانه بوده. ک٠مدرسه آجرÙرش Ùˆ نما نیز آجر Ùˆ دو Øوض تودرتو در وسط صØÙ† قرار داشته.در داخل مسجد سنگی به طول تقریبا دو متر بر دیوار جنوبی نصب بوده Ú©Ù‡ رقبه های موقوÙÙ‡ مدرسه بر آن نقر شده بود.
علل بازسازی مدرسه و چگونگی آن
تخریب Ùˆ توسعه اطرا٠مطهر Øرم Øضرت رضا(ع)ØŒ تعریض بالاخیابان طبق نقشه جامع شهر Ùˆ وضعیت ساختمانی مدرسه Ú©Ù‡ از مدتها قبل نیاز به بازسازی داشته (به طوری Ú©Ù‡ در سال 1302 Ù‡ .Ù‚ مرØوم میرزا Ù…Øمد Ø´Ùیع قزوینی اعتمادالتولیه در Øاشیه دوم کتابچه موقوÙات آستان قدس به این موضوع اشاره Ù…ÛŒ کند: «Ø§ÛŒÙ† مدرسه خرابی Ú©Ù„ÛŒ دارد Ùˆ تعمیر به قاعده لازم است ») باعث شد Ú©Ù‡ اداره اوقا٠مشهد با Ú©Ù…Ú© مالی Ùˆ ÙÙ†ÛŒ آستان قدس رضوی تصمیم به بازسازی مدرسه براساس Ø·Ø±Ø Ø¬Ø¯ÛŒØ¯ Ùˆ اقتباس از اشکال هندسی Ùˆ Ø·Ø±Ø Ù‚Ø¯ÛŒÙ… سنتی گرÙت. کلنگ خرابی در زمستان سال 1364 شمسی زده شد ولی Ùعالیت چشمگیر Ùˆ مستمر از تابستان 1369 شمسی شروع شد Ùˆ تا Øال Ú©Ù‡ نیمه دوم سال 1376 شمسی است تقریبا تمام Ø·Ø±Ø Ø§Ù†Ø¬Ø§Ù… شده Ùˆ Ùقط راه اندازی دستگاه خنک کننده، تکمیل Ùˆ تجهیز آشپزخانه، سردخانه Ùˆ رختشویخانه Ùˆ وصل گاز شهری باقی مانده. مخارج Øدود 500 میلیون تومان شده Ú©Ù‡ از Ù…ØÙ„ درآمد موقوÙات مدرسه Ùˆ مبلغی به صورت وام از آستان قدس تامین شده Ùˆ Øدود 70 تا 80 میلیون تومان دیگر برای تکمیل Ùˆ تجهیز خرج خواهد داشت. مساØت Ùعلی مدرسه 2703 متر مربع یعنی 80 متر مربع کمتر از متراژ اولیه است. اسکلت بنا بتون آرمه Ùˆ نما آجر سÙال Ùˆ در سرطاقها از آهن استÙاده شده. Ú©Ù„ زیر بنا در سه طبقه Ùˆ زیرزمین 8207 متر مربع است شامل:1 - اتاقهای مخصوص آسایش طلاب 1896 متر مربع در (64 باب Ú©Ù‡ در اضلاع شرقی Ùˆ شمالی طبقات Ùˆ جنوب طبقه اول Ùˆ غرب طبقه دوم ساخته شده Ùˆ مطابق نقشه اصلی مجموع آنها 60 باب است Ùˆ بقیه اتاقهای غربی Ùˆ جنوبی ساختمان برای کلاس درس Ùˆ امور اداری منظور شده، ولی با تغییرات موقتی جمعا 11 باب اتاق آسایش در اضلاع غربی ساخته شده. در طبقه همک٠4 باب، طبقه اول 2 باب Ùˆ طبقه دوم 5 باب Ùˆ 4 باب اتاق آسایش طبقه اول به امور دیگر اختصاص داده شده. در ضلع شرقی طبقات دو ردی٠اتاق آسایش شرقی Ùˆ غربی ساخته شده Ùˆ اتاقهای سمت شرق به خارج مدرسه پنجره دارند. ک٠اتاقهای آسایش موزاییک است Ùˆ با موکت هم Ùرش شده.
2-1 - کلاسهای درس به مساØت 795 متر مربع در9 باب در ضلع غربی طبقه هم Ú©Ù Ùˆ غرب Ùˆ جنوب طبقه اول.
3-1 - امور اداری 119 متر مربع در ضلع غربی طبقه همک٠شامل اتاق مدیر و اتاق مسؤول و امور اداری و آموزش.
4-1 - کتابخانه 488 مترمربع در ضلع غربی طبقه همکÙ.
5-1 - سالن مسجد و اجتماعات 488 مترمربع بر روی سالن کتابخانه.
6-1 - واØدهای تجاری 735 مترمربع در17 باب Ú©Ù‡ همانند گذشته در Øاشیه خیابان بنا گردیده متعلق به موقوÙÙ‡ Ú©Ù‡ به صاØبان اولیه واگذار شد.
در زیرزمین Ú©Ù‡ 2703 مترمربع زیربنا دارد (برابر متراژ زمین) امکاناتی مانند پارکینگ، موتورخانه، رختشویخانه، آشپزخانه، سالن غذاخوری، انبار ظروÙØŒ انبار مواد غذایی، سردخانه، تجهیزات بهداشتی Ùˆ سالن ورزشی ساخته شده.
نمای بیرونی Øاشیه خیابان
ازاره آن به ارتÙاع 6/1 متر سنگ مرمر Ùˆ بقیه تا ارتÙاع Øدود9 متر آجر سÙال Ùˆ سردر مغازه ها Ùˆ پنجره های بالای آنها مزین به کاشی معرق Ú©Ù‡ در قاب آجری قرار دارند، طول هر مغازه 5/6 متر ولی عرض ها متÙاوت Ùˆ بین 8/1 متر تا 5/3 متر است. هر مغازه به اندازه مساØتش زیرزمین به عنوان انبار دارد. دهانه ایوان ورودی 5 متر Ùˆ ارتÙاع آن از ک٠خیابان Øدود 11 متر است دیوارهای جانبی Ùˆ طرÙین در ورودی تا زیر کتیبه کاشی کاری معرق با نقوش اسلیمی Ùˆ زمینه Ùیروزه ا ÛŒ شده Ú©Ù‡ کاشی کاری دو دیوار مقابل Ø·Ø±Ø Ø³Ø¬Ø§Ø¯Ù‡ ای Ùˆ دیوارهای جانبی Ø·Ø±Ø ØªØ±Ù†Ø¬ است Ùˆ همه در قاب آجری قرار دارند.سردر نیز کاشی کاری Ùˆ دارای دو کتیبه است. زمینه کتیبه بالای چارچوب کاشی Ùیروزه ای است Ùˆ 2 متر درازا Ùˆ 60 سانتی متر پهنا دارد Ùˆ به خط نستعلیق Ùˆ با رنگ سÙید نوشته شده «Ù…درسه علمیه نواب ». بالای آن کتیبه ای به طول 5/4 متر Ùˆ عرض 80 سانتی متر با همان زمینه Ùˆ نقوش Ùˆ به خط ثلث خوش. بعد از کلمه یا Øکیم Ùˆ بسم الله الرØمن الرØیم آمده «ÛŒØ±Ùع الله الذین آمنوا منکم والذین اتوا العلم درجات » Ùˆ بعد از آن جمله صدق الله العلی العظیم، با رنگ سÙید نوشته شده. سق٠ایوان دارای مقرنسهای Ú¯Ú†ÛŒ است Ú©Ù‡ زیر آنها به Ø´Ú©Ù„ ستاره کاشی کاری Ùˆ نقاشی شده Ùˆ قسمت بالای آن به Ø´Ú©Ù„ نیم ترنج Ù…ÛŒ باشد. پیشانی ایوان نیز کاشی کاری معرق با نقوش اسلیمی در زمینه Ùیروزه ای است. در ورودی دو لت چوبی روکش دار به رنگ چوبی با کنده کاری 2 متر در 1/3 متر. هشتی ورودی به Ø´Ú©Ù„ هشت ضلعی غیرمنتظم Ú©Ù‡ Ú©Ù Ùˆ ازاره آن به ارتÙاع 6/1 متر سنگ Ùˆ بقیه دیوار تا ارتÙاع 1/3 متر آجر سÙال Ùˆ دارای 6 طاق نما، سق٠آن Ú¯Ú† Ùˆ مقرنس کاری Ùˆ گنبدپوش کوتاه است.ایوان داخلی ورودی عرض آن 2 متر دهانه 5 متر Ùˆ ارتÙاع آن 11 متر است. Ú©Ù Ùˆ ازاره سنگ، دیوارها آجر Ùˆ سق٠گچ Ùˆ دوطبقه است. در قسمت طبقه اول کتیبه ای به عرض 60 سانتی متر از سوره انا انزلنا در سه دیوار آمده. Ø³Ø·Ø Øیاط 5/20×28 متر، سنگÙرش، Ùˆ یک پله از Ø³Ø·Ø Ø±Ø§Ù‡ رو ورودی گودتر است وسط Øیاط آب نمای سنگی پاشوره داری 4×6 متر با عمق نیم متر با Ø·Ø±Ø Ø³Ø§Ø¨Ù‚ ساخته اند Ú©Ù‡ اطرا٠آن یک پله سنگی به ارتÙاع 20 سانتی متر Ùˆ عرض نیم متر دارد. در چهارگوش Øیاط 4 باغچه 5/2×3 متر با دیوار سنگی به ارتÙاع 30 سانتی متر قرار دارد. در ضلع شمالی نیز ایوانی قرینه ایوان جنوبی ساخته اند Ú©Ù‡ ک٠آن سه پله از Ú©Ù Øیاط بالاتر Ùˆ چهار پله از ک٠راهرو عمومی دورتادور طبقه همک٠پایین تر است. عقب ایوان در طبقه هم ک٠یک اتاق Ú©ÙˆÚ†Ú© برای تدریس Ùˆ روی آن تلÙÙ† خانه است. در این ایوان نیز کتیبه ای به عرض 60 سانتی متر از سوره اقرء آمده. ارتÙاع دیوار Øیاط Øدود 5/9 متر است Ú©Ù‡ یک متر بالای آن ØÙاظ اتاقها Ùˆ راهرو طبقه دوم است Ú©Ù‡ سق٠ندارد. ازاره Øیاط 3/1 متر سنگ بعد دو ردی٠آجر سپس ک٠خواب سنگی غرÙÙ‡ های جلو اتاقها به عرض 40 سانتی متر قرار دارد. زیر ک٠خواب هر غرÙÙ‡ Ùˆ بین هر دو ستون در قسمت ازاره یک نورگیر سنگی 7/2 متر در 60 سانتی متر Ú©Ù‡ مشبک Ùˆ به نوع کار آن گره چینی Ù…ÛŒ گویند برای نورگیری زیرزمین ساخته اند. Ú©Ù Øیاط سنگ، Ùˆ پیشانی ایوانها Ùˆ غرÙÙ‡ ها در دو طبقه کاشی کاری معرق Ùˆ یک در میان زمینه آنها Ùیروزه ای سرمه ای Ùˆ سÙید سرمه ای است Ùˆ با کلمه مبارک علی(ع) مزین شده اند.راه ورودی به راهرو عمومی طبقه همک٠از طرÙین ایوانها Ùˆ راه ورود به سایر طبقات Ùˆ زیرزمین از وسط ضلع غربی Ùˆ گوشه جنوب شرقی طبقه هم ک٠است. عرض راهرو عمومی بین 2 متر Ùˆ 65/2 متر ک٠آن سنگ Ùˆ Ø³Ø·Ø Ø¢Ù† 30 سانتی متر از ک٠خواب بین پایه ها پایین تر است. پایه های طرÙین هر اتاق Ùˆ دو ستون مقابلش در طرÙین غرÙÙ‡ ها Ùˆ سرطاقهای عرضی Ù…Øدب بین آنها، جلو هر اتاق غرÙÙ‡ تقریبا مستقلی ایجاد کرده. ازاره راهرو در طر٠اتاقها 20 سانتی متر سنگ Ùˆ بقیه دیوار آجر سÙال Ùˆ سق٠راهرو Ú¯Ú† سÙید است. در ضلع جنوب طبقه همک٠و دوم اتاقی نیست.اتاقهای مخصوص امور اداری دو در ورودی پهلوی هم Ùˆ سه پنجره در طرÙین است. درهای ورودی Ùˆ پنجره همه اتاقهای رو به Øیاط ساختمان از چوب راش Ùˆ دارای شیشه Ùˆ رنگ آنها قهوه ای سیر Ùˆ غیر از درهای ورودی به راه پله های طبقات Ùˆ راهروهای Ùرعی اندازه بقیه درها Ú©Ù‡ دو لت هستند 5/2×4/1 متر Ùˆ پنجره ها Ú©Ù‡ ثابت هستند 60 سانتی متر در 2 متر است. Ø´Ú©Ù„ Ùˆ اندازه اتاقهای آسایش تقریبا یکسان Ùˆ 5/3×7 متراند Ùقط اندازه بعضی اتاقهای شمالی Ùˆ شرقی با بقیه متÙاوت است. هر اتاق دارای کمد چوبی 2×2 متر است Ú©Ù‡ بالای آنها Ù‚Ùسه بندی برای کتاب ساخته اند.در گوشه های شمال غربی Ùˆ شرقی طبقات سرویسهای بهداشتی قرار دارد Ú©Ù‡ ک٠آنها سنگ Ùˆ دیوارها کاشی قهوه ای رنگ Ùˆ سقÙها Ú¯Ú† است Ùˆ رنگ کرم زده اند. سرویس بهداشتی زیرزمین در وسط ضلع جنوبی Ùˆ گوشه شمال غربی قرار دارد. Ø³Ø·Ø Ø²ÛŒØ±Ø¨Ù†Ø§ÛŒ سرویسهای بهداشتی جمعا 311 متر مربع است.سرویسهای بهداشتی همه طبقات غیر از زیرزمین از نورگیر مشترک نور Ù…ÛŒ گیرند Ú©Ù‡ از طبقه همک٠تا پشت بام ادامه دارد. سرویسهای بهداشتی شرقی از خیابان نیز نورگیر دارند.از گوشه جنوب شرقی طبقه هم ک٠راهرو غربی - شرقی به طول 14 Ùˆ عرض 2 متر برای ورود به طبقات دیگر Ùˆ زیرزمین وجود دارد Ú©Ù‡ بعد از Ø·ÛŒ 6 متر راهرو جنوبی - شمالی بین اتاقهای آسایش شرقی به طول 21 متر Ùˆ عرض 2/2 متر Ú©Ù‡ ک٠آن Ùˆ ازاره به ارتÙاع 20 سانتی متر سنگ است از آن جدا Ù…ÛŒ شود. در انتهای همین راهروها در همه طبقات غیر از زیرزمین سرویس های بهداشتی ساخته شده.راهرو وسط ضلع غربی طبقه هم Ú©Ù Ú©Ù‡ دارای سه در چوبی شیشه دار است این طبقه را به زیرزمین Ùˆ طبقات دیگر مرتبط Ù…ÛŒ کند. در وسطی این راهرو در چهار لت 5/2×5/2 متر Ùˆ درهای طرÙین دولت 4/1×2 متر است Ùˆ طرÙین هر در پنجره ثابت دارد. نظیر این درهای ورودی بین سایر طبقات Ùوقانی Ùˆ راهروهای عمومی دورتادور جلو اتاقهای مدرسه وجود دارد. سرویس پله های غربی هر کدام 5/7×5/10 متر، Ú©Ù Ùˆ ازاره 30 سانتی متر سنگ Ùˆ دیوارها Ùˆ سق٠رنگ کرم Ùˆ ابزار خورده است.Ùاصله طبقه همک٠و زیرزمین 23 پله سنگی Ùˆ دو پاگرد Ùˆ بین طبقه همک٠و اول Ùˆ طبقه اول Ùˆ دوم هر کدام 17 پله سنگی Ùˆ دو پاگرد وجود دارد.ضلع جنوبی کتابخانه به وسیله دو در به اتاقی 2×13 متر راه دارد Ú©Ù‡ مخزن کتاب است. در دیوار جنوبی کتابخانه کتیبه ای به طول تقریبی 9 متر Ùˆ عرض 80 سانتی متر دیده Ù…ÛŒ شود Ú©Ù‡ همان کتیبه سردر ورودی مدرسه است Ú©Ù‡ قبل از بازسازی برداشته Ùˆ پس از ترمیم نصب کرده اند. کتابخانه هم اکنون دارای Øدود7 هزار جلد کتاب است Ú©Ù‡ Øدود 1000 جلد آن خطی است. کتابخانه از Ùضای مناسبی برخوردار است Ùˆ قبلا هم دارای کتب خطی خوبی بود. بتازگی به تجهیز آن Ùˆ خرید کتب مورد نیاز عنایت خاصی مبذول شده است.
طبقات
تشکیلات ساختمانی طبقات مثل هم است با این تÙاوت Ú©Ù‡ در ضلع جنوبی طبقه اول اتاقهایی نسبتا بزرگ به عنوان مدرس ساخته اند به اندازه های 6×15ØŒ 5/5×6ØŒ 5/6×6 Ùˆ6×9 متر Ùˆ جمعا 8 باب اند. ورودی این اتاقها از راهروهای عمومی Ùˆ اتاقهای جنوبی همه پنجره های دوقابه به خیابان دارند. هر اتاق نسبت به وسعتش 2 یا3 در ورودی Ùˆ 2 تا 5 پنجره دوقابه دارد Ú©Ù‡ قاب بیرونی Ùلزی Ùˆ شیشه دار است.در ضلع غربی طبقه اول هم یک مدرس 7×10 متر با دو در ورودی Ùˆ سه پنجره طرÙین درها قرار دارد.در طبقه دوم در شمال Ùˆ جنوب اتاقی وجود ندارد. سرویس پله ها در شرق Ùˆ غرب مشابه طبقه اول، Ùˆ راهرو عمومی جلو اتاقهای آسایش بدون سق٠است. یک دیوار آجری Ú©Ù‡ روی آن به عرض 20 سانتی متر سنگ Ùˆ همان امتداد دیوار Øیاط است ØÙاظ راهرو Ùˆ اتاقها پشت بام Ù…ÛŒ باشد. زیر ک٠خواب سنگی همین دیوار یک متری دورتادور بین هر دو پایه یک پنجره سنگی مشبک با Ø·Ø±Ø Ú¯Ø±Ù‡ چینی ایجاد شده. ک٠راهرو Ùˆ ازاره 20 سانتی متر سنگ است. راه پله ای از گوشه جنوب غربی به پشت بام ساخته اند. سر در اتاقهای طبقه دوم Øدود 80 سانتی متر جلوآمدگی دارد Ú©Ù‡ مانع ریزش باران Ùˆ بر٠به اتاقها Ù…ÛŒ شود. پشت بام در ضلع شمالی سنگÙرش Ùˆ دیوار خارجی با نمای آجر 4 متر ارتÙاع دارد. در ضلع جنوبی Ùقط پوشش ایوان Ùˆ پشت بام مشاهده Ù…ÛŒ شود. در امتداد راه پله طبقه اول به دوم از جنوب شرقی راهی با 18 پله سنگی 140 سانتی متری به پشت بام شرقی نیز ساخته اند.
نمازخانه
مسجد در ضلع غربی Ùˆ درست روی کتابخانه واقع است. در ورودی آن 3×4 متر چهارلت Ùˆ شیشه ای Ùˆ بالای آن کمانی است. ک٠مسجد 5 پله از Ø³Ø·Ø Ø·Ø¨Ù‚Ù‡ دوم پایین تر است. درازای آن با اتاقکهای طرÙین Ù…Øراب 23 متر Ùˆ پهنای آن 13 متر است. Ú©Ù Ùˆ ازاره به ارتÙاع 3/1 متر سنگ Ùˆ بقیه دیوارها Ú¯Ú† کاری است Ùˆ رنگ کرم روشن دارند. در دیوار شمالی 4 پنجره چوبی شیشه ای Ùˆ از ضلع غربی 6 پنجره به Øیاط خلوت Ùˆ نورگیری دارد Ú©Ù‡ تا ضلع جنوبی ادامه یاÙته است. یک سالن 4×5/10 متر به عنوان آبدارخانه در نظر گرÙته شده Ú©Ù‡ ک٠آن سنگ Ùˆ دیوارها تا ارتÙاع 5/2 متر کاشی Ùˆ بقیه دیوار 2/1 متر Ú¯Ú† کاری است. در ضلع جنوبی Ùˆ طرÙین Ù…Øراب دو اتاق Ú©ÙˆÚ†Ú© ساخته اند Ú©Ù‡ هر کدام یک در Ùˆ یک پنجره از مسجد Ùˆ یک پنجره به خیابان دارند. دیوارهای شرقی، غربی Ùˆ جنوبی مسجد دارای طاقنماهایی با ک٠سنگی است Ú©Ù‡ داخل آنها ابزارکاری با رنگ سÙید Ùˆ قهوه ای در زمینه کرم شده. دیوار روی Ù…Øراب به عرض Øدود 60 سانتی متر با آیات قرآنی کتیبه نویسی شده است.پیشانی طاقها Ùˆ پنجره ها کاشی کاری است سق٠نیز مثل طاقنماها ابزارکاری شده. Ù…Øراب 1×2 متر با دیوار سنگی نقاشی شده مشخص است. پله های اضطراری Ùلزی در نورگیر شمال مسجد کار گذاشته اند Ú©Ù‡ بعد از گذشتن از شمال مسجد Ùˆ کتابخانه تا پایین ادامه دارد.
زیرزمین
طبقه زیرزمین 2703 مترمربع مساØت دارد Ùˆ شامل سه راهرو، دو راهرو از طبقه همک٠و یک راه ماشین رو (رامپ) از شرق مدرسه است Ú©Ù‡ قبلا Ú©ÙˆÚ†Ù‡ Øاج شیخ Ù…Øمدتقی نام داشته.موتورخانه Ùˆ تاسیسات در ضلع غربی زیرکتابخانه است Ùˆ سمت راست آن انبار Ùˆ سمت Ú†Ù¾ موتورخانه رختشویخانه قرار دارد. موتورخانه Ú©Ù‡ در ورودی آن Ùلزی 2×4 متر23×12 متر Ù…ÛŒ باشد Ùˆ یک عقب رÙتگی 5/10×5/4 متر در ضلع غربی مثل کتابخانه Ùˆ مسجد دارد. 8 ستون زیر سق٠ایجاد شده. ک٠موتورخانه بتون Ùˆ ازاره دیوارها Ùˆ ستونها 30 سانتی متر سنگ Ùˆ بقیه سیمان تگرگی خاکستری رنگ است. دو پنجره Ùلزی از غرب به نورگیر غربی Ùˆ6 پنجره از شرق به رختشویخانه Ùˆ پلکان ساخته شده. زیربنای موتورخانه 488 مترمربع است.
انبار: در Ùلزی دو لت 2×2 متر دارد Ùˆ از نظر هندسی ناقواره است Ùˆ Øدود 48 متر زیربنا دارد ک٠آن موزاییک است Ùˆ دو پنجره Ùلزی از شرق به راهرو Ùˆ یکی به نورگیر شمالی دارد.رختشویخانه: نیز مقابل انبار Ùˆ در ورودی آن Ùلزی شیشه ای 2×2 متر است ابعادش 5/7×13 متر، قسمت جلو آن برای اتوکشی Ùˆ عقب آن رختشویخانه است. ک٠موزاییک دیوارها کاشی Ùˆ سق٠سیمان است Ùˆ چهار پنجره Ùلزی به راهرو شرقی Ùˆ چهار پنجره Ùلزی به موتورخانه دارد. در گوشه شمال غربی کنار سرویس بهداشتی اتاق 5/6×5/7 متری قرار دارد Ú©Ù‡ به اتاق ورزش اختصاص دارد Ùˆ ورودی آن از راهرو سرویس بهداشتی است.
سردخانه: زیر ایوان شمالی در زیرزمین واقع است Ú©Ù‡ ناقواره است Ùˆ 65 مترمربع وسعت دارد. سمت راست سردخانه در ضلع شمالی انبار مواد غذایی قرار دارد Ú©Ù‡ Ø´Ú©Ù„ هندسی منظمی ندارد Ùˆ زیربنای آن 70 متر مربع Ù…Øاسبه شده. Ú©Ù Ùˆ دیوارها Ùˆ سق٠آن سیمان است.آشپزخانه: وصل به انبار مواد غذایی، در ضلع شرقی واقع شده، عرض آن 14 متر Ùˆ طول در قسمتهای مختل٠متÙاوت است Ùˆ Ø³Ø·Ø Ø²ÛŒØ±Ø¨Ù†Ø§ÛŒ آن 255 متر مربع است.
ناهارخوری: از زیر رامپ (راه ورودی شیب دار به پارکینگ) آشپزخانه به سالنی تقریبا 5/12×23 متر راه دارد Ú©Ù‡ سالن غذاخوری است. زیربنای آن 286 مترمربع Ùˆ 12 ستون بتونی در وسط Ùˆ پلکانی به طبقه همک٠دارد.
انبار ظروÙ: بین سالن غذاخوری Ùˆ آشپزخانه در زیر رامپ انبار ظرو٠قرار گرÙته Ú©Ù‡ 48 مترمربع وسعت دارد. سرویس بهداشتی ضلع جنوبی زیرزمین نزدیک سالن ناهارخوری Ùˆ موزاییک Ùرش ناهارخوری Ùˆ سرویس بهداشتی Ùˆ راهرو بین آنها یک رنگ Ùˆ یکسره است.
پارکینگ: Ø³Ø·Ø Ø¢Ù† برابر Ø³Ø·Ø Øیاط مدرسه یعنی Øدود 600 مترمربع ازاره دیوارها Ùˆ6 ستون وسط آن 30 سانتی متر سنگ Ùˆ بقیه قسمتها یعنی Ú©Ù Ùˆ سق٠و دیوارها بتون است. در سر در ورودی خارجی پارکینگ در ضلع شرقی کتیبه ای 180 سانتی متر در 80 سانتی متر با کاشی کاری معرق Ùˆ زمینه ای سبز Ú©Ù‡ اطرا٠آن Ùیروزه ای است در قاب آجری قرار دارد. نوشته آن با خط نستعلیق Ùˆ سÙیدرنگ Ùˆ متن آن «Ù…درسه علمیه نواب » است. دیوار شرقی از خارج ازاره آن 80 سانتی متر سنگ Ùˆ بقیه نما آجر سÙال است. مدرسه از شمال به منازل مسکونی Ùˆ از غرب به مسجد ملاهاشم Ù…Øدود است Ú©Ù‡ بتازگی تخریب شده Ùˆ مشغول بازسازی آن هستند.
رشته های تØصیلی مدرسه عبارتند از:
1) رشته تربیت مدرس در پنج گرایش Ùقه Ùˆ اصول، ÙلسÙÙ‡ Ùˆ کلام، تÙسیر Ùˆ علوم قرآنی، علوم Øدیث Ùˆ رجال Ùˆ ادبیات عرب;
2) رشته تربیت مبلغ;
3) رشته تربیت Ù…Øقق در زمینه علوم انسانی Ùˆ اسلامی.
هر یک از رشته های تØصیلی مشتمل بر مواد Ùˆ عناوین درسی در سه بخش عمومی، مشترک Ùˆ اختصاصی Ù…ÛŒ باشد. در Øال Øاضر طلاب در رشته تربیت مدرس شاخه Ùقه Ùˆ اصول اشتغال به تØصیل دارند. طلاب مدرسه در دروس Ùقه Ùˆ اصول Øوزه با نظارت Ùˆ اشرا٠بر مباØثه Ùˆ انجام امتØانات Ø´Ùاهی ماهانه Ùˆ پایان هر نیمسال شرکت Ù…ÛŒ کنند. علاوه بر آن در هر نیمسال تØصیلی بین 10 تا 14 واØد درسی از دروس مدرسه را نیز Ù…ÛŒ گذرانند. پذیرش طلبه با شرایط مقرر از سوی شورای برنامه ریزی مدیریت Øوزه علمیه خراسان Ùˆ با آزمون ورودی انجام Ù…ÛŒ شود.
از مهرماه 1375 Ùعالیت مدرسه با چهل Ù†Ùر طلبه تمام وقت شروع شده است Ùˆ شرط انتخاب، اتمام Ú©Ùایتین برای شروع به درس خارج با امتØان Ùˆ معرÙÛŒ نامه از شورای مدیریت Ùˆ شرط ممتاز بودن در امتØانات Øوزه بوده است.دروس Ùقه، اصول، علوم قرآنی، کلام، ÙلسÙه، اخلاق Ùˆ زبان انگلیسی Ùعلا پنج ساعت در روز ØµØ¨Ø Ùˆ بعدازظهر توسط 8 تن از اساتید Øوزه تدریس Ù…ÛŒ شود. این اساتید عبارتند از: Øجج اسلام آقایان علی اکبر الهی خراسانی، قاضی زاده Ùˆ شریعتی (اصول)ØŒ مروارید (علوم قرآنی)ØŒ صابری (ÙلسÙÙ‡) Ùˆ زبان انگلیسی آقای ÙÙ„Ø§Ø Ø§Ø² طلاب دانشگاه علوم اسلامی رضوی. آقای دکتر علیرضا Ùیض برای تدریس الهیات از تهران به صورت پروازی Ù…ÛŒ آیند Ùˆ آقای مسعودی Ùر، از دانشگاه مشهد تدریس روانشناسی را برعهده دارند. در مدرسه چند درس جنبی عمومی مثل خارج اصول، توسط آیت الله مرتضوی Ùˆ Ú©Ùایه، مکاسب Ùˆ قوانین به وسیله آیت الله موسوی شاهرودی در صبØها تدریس Ù…ÛŒ شود. طلاب مدرسه علاوه بر تØصیل، در مدارس مختل٠مثل مدرسه سلیمانیه، امام Ù…Øمدباقر Ùˆ سازمان تبلیغات اسلامی مشغول تدریس نیز Ù…ÛŒ باشند.به Ù„Øاظ نظام مدیریت، مدرسه دارای یک شورای آموزشی Ùˆ اداری است Ú©Ù‡ مدیریت مدرسه، دبیر اجرایی شورای برنامه ریزی Ùˆ یک تن از اساتید مدرسه به انتخاب مدیر مدرسه Ùˆ تایید شورای برنامه ریزی، Ùˆ دو تن دیگر از اعضای شورای برنامه ریزی Øوزه را در برمی گیرد. مدیر مدرسه از طر٠شورای برنامه ریزی مدیریت Øوزه علمیه انتخاب Ùˆ منصوب Ù…ÛŒ شود. مدیر مدرسه هم اکنون Øجت الاسلام مهدی شریعتی Ù…ÛŒ باشند. انتخاب معاون آموزشی Ùˆ معاون اداری مالی توسط مدیر Ùˆ شورای مدرسه صورت Ù…ÛŒ گیرد. جمع کارکنان خدماتی مدرسه با مدیر 15 Ù†Ùر است. مخارج مدرسه Øدود 40 تا 50 میلیون تومان در سال برآورده شده است Ùˆ طلاب از امکاناتی چون سل٠سرویس Ùˆ شهریه برخوردارند ضمنا مدرسه بعد از بازسازی Ùˆ اÙØªØªØ§Ø Ø¨Ù‡ عنوان مدرسه علمیه عالی نواب Ù…Ø·Ø±Ø Ø´Ø¯Ù‡ است Ùˆ مورد عنایت خاص مدیریت Ù…Øترم Øوزه Øضرت آیة الله واعظ طبسی Ù…ÛŒ باشد Ùˆ قرار است مرکزی باشد برای جذب طلاب مستعد Ùˆ ممتاز Øوزه Ùˆ ایجاد زمینه برای Ø´Ú©ÙˆÙایی هر Ú†Ù‡ بهتر استعدادهای آنان در راستای اهدا٠مقدس Øوزه های علمیه است.