یکی از زیباترین آثار های هنری Ùˆ باستانی در کاشان Ù†Ù‡ÙØªÙ‡ است به نام ØÙ…ام سلطان امیر اØÙ…د Ú©Ù‡ در ادامه ÛŒ مطلب با این ØÙ…ام آشناشوید در گوشه ای از شهر کاشان ØÙ…امی تاریخی به نام سلطان امیراØÙ…د وجود دارد Ú©Ù‡ نامش را از امامزاده مجاور خود (نوه امام جواد (ع) Ú¯Ø±ÙØªÙ‡ است. این ØÙ…ام تاریخی نمونه ای Ù…Ù†ØØµØ± به ÙØ±Ø¯ از ØÙ…ام های ایران به شمار Ù…ÛŒ رود Ùˆ از نظر معماری Ùˆ تزیینات Ú©Ù… نظیر است. این اثر با وسعت 1102 متر مربع از 11 اسÙند سال 1355 با شماره 1351 در Ùهرست آثار ملی ایران قرار دارد Ùˆ Ø§ÙØªØ®Ø§Ø±ÛŒ برای شهر کاشان Ù…ØØ³ÙˆØ¨ Ù…ÛŒ شود. این بنا تنها یکی از ØÙ…ام های تاریخی شهر کاشان است Ùˆ آثار دیگری چون ØÙ…ام باغ Ùین، ØÙ…ام گذرنو، ØÙ…ام عبدالرزاق خان، ØÙ…ام Ù…ØØªØ´Ù… Ùˆ… نیز در زمره ØÙ…ام های تاریخی هستند.
تاریخچه ØÙ…ام سلطان امیراØÙ…د
در گذشته هر شهر دارای 5 عنصر اصلی شامل مسجد، بازار، خانه، ØÙ…ام Ùˆ آب انبار بود Ùˆ بر این اساس Ù…ÛŒ توان ØÙ…ام سلطان امیراØÙ…د را یکی از عناصر مهم شهر به شمار آورد. با توجه به متون به جا مانده از دوران مختل٠تاریخی، در همه دوره های اسلامی، ØÙ…ام های عمومی ÙØ±Ø§ÙˆØ§Ù†ÛŒØŒ در شهرها وجود داشتند؛ به طوری Ú©Ù‡ از ØÛŒØ« تعداد Ùˆ اهمیت با مساجد قابل مقایسه بودند.شواهد Ùˆ آثار به دست آمده از این ØÙ…ام، پیشینه آن را به دوران سلجوقیان نسبت Ù…ÛŒ دهند؛ اما سربینه ØÙ…ام -Ú©Ù‡ بعدا در مورد آن سخن خواهیم Ú¯ÙØª- از دوران قاجار بر جای مانده است. به طور Ú©Ù„ÛŒ آثار به جای مانده پس از زلزله ویرانگر سال 1150 خورشیدی، قدمت این ØÙ…ام را دوران سلجوقیان نشان Ù…ÛŒ دهند Ùˆ این در ØØ§Ù„ÛŒ است Ú©Ù‡ بنای سربینه چیز دیگری Ù…ÛŒ گوید. برخی بر این باورند Ú©Ù‡ ØÙ…ام ÙØ¹Ù„ÛŒ در زمان قاجاریه Ùˆ در سال Û±Û²Û¹Û² هجری قمری (ØØ¯ÙˆØ¯ 1254 خورشیدی) بر روی خرابه های ØÙ…ام قدیمی ساخته Ùˆ ØÙ…ام Ú©ÙˆÚ†Ú©ÛŒ به مجموعه آن اضاÙÙ‡ شده است.ØÙ…ام های تاریخی کاشان، در دوران صÙÙˆÛŒ در زمره آثاری بودند Ú©Ù‡ مورد ستایش جهانگردان داخلی Ùˆ خارجی قرار Ú¯Ø±ÙØªÙ†Ø¯. شاردن، جهانگرد Ù…Ø¹Ø±ÙˆÙ ÙØ±Ø§Ù†Ø³ÙˆÛŒ درباره آنها چنین Ù…ÛŒ گوید:گرمابه های کاشان Ùوق العاده عالی، خوب Ùˆ تمیز هستند.
سابقه مرمت و بازسازی
در سال Û±Û³Û·Ûµ خورشیدی بود Ú©Ù‡ به همت هیات امنای مرمت Ùˆ بازسازی بناهای تاریخی کاشان Ùˆ عنایت مهندس Ù…ØÙ„وجی، وزیر وقت صنایع Ùˆ معادن، این بنا توسط شهرداری کاشان خریداری شد. پروژه ای ØªØØª عنوان بازسازی Ùˆ مرمت ØÙ…ام تاریخی سلطان امیراØÙ…د به سرپرستی جناب آقای مهندس مهدی هوشمندی نژاد Ùˆ همکاری استاد سید علی اکبر ØÙ„ÛŒ Ùˆ مرØÙˆÙ… دکتر Ø§ÙØ³Ø±ÛŒ صورت Ú¯Ø±ÙØª تا ØÙ…ام از تخریب ØÙظ شود. این ØÙ…ام برای مدتی به عنوان Ø³ÙØ±Ù‡ خانه Ùˆ قهوه خانه سنتی تغییر کاربری داد؛ اما امروزه به عنوان موزه ØªØØª پوشش سازمان Ø±ÙØ§Ù‡ÛŒ Ùˆ ØªÙØ±ÛŒØÛŒ شهرداری کاشان قرار دارد.
معماری ØÙ…ام
ØÙ…ام به خاطر اصولی Ú©Ù‡ باید در ساختنش رعایت شود از پیچیده ترین بناها Ù…ØØ³ÙˆØ¨ Ù…ÛŒ شود. این ÙØ¶Ø§ را برای ØÙظ گرمای درونی آن پایین تر از Ø³Ø·Ø Ø²Ù…ÛŒÙ† Ùˆ درون خاک Ù…ÛŒ ساختند تا در مصر٠انرژی نیز صرÙÙ‡ جویی کنند. ØÙ…ام سلطان امیراØÙ…د تزیینات بسیار چشم نوازی دارد Ùˆ از این ØÛŒØ« ØÙ…امی Ù…Ù†ØØµØ± به ÙØ±Ø¯ به شمار Ù…ÛŒ رود. آهک بری Ùˆ Ú¯Ú† بری های این بنا هر چشمی را به خود خیره Ù…ÛŒ کنند. آهک بری، هنر ØÙƒØ§ÙƒÛŒ نقوش برجسته بر سطØÛŒ از آهک است Ú©Ù‡ یکی از تزیینات زیبای بناهای ایرانی Ù…ØØ³ÙˆØ¨ Ù…ÛŒ شود. تعداد 17 لایه مرمتی در این بنا شناسایی شده Ú©Ù‡ ØÚ©Ø§ÛŒØª از قدمت آن دارند. کاشیهای آبی Ùیروزهای Ùˆ طلایی، Ú¯Ú† بری های Ù‡ÙØª لایه ای Ùˆ معماری خاص، باعث شده است تا از این ØÙ…ام به عنوان یکی از برجسته ترین ØÙ…ام های ایران یاد کنند. از ویژگی های دیگر این ØÙ…ام Ù…ÛŒ توان به Ø§Ø³ØªÙØ§Ø¯Ù‡ از سق٠های طاقی، موزاییک های چشم نواز Ùˆ نقاشی های دیواری آن اشاره کرد Ú©Ù‡ جلوه خاصی به سازه بخشیده اند.برای تامین آب از دو ØÙ„قه چاه Ùˆ برای انتقال آب بین بخش های مختل٠ØÙ…ام از تنبوشه یا لوله های Ø³ÙØ§Ù„ین Ø§Ø³ØªÙØ§Ø¯Ù‡ شده است Ùˆ شیشه های رنگین به نام گلجام نیز در سوراخ سق٠یا دیوار ØÙ…ام به چشم Ù…ÛŒ خورند.
بخش های مختلÙ
به طور Ú©Ù„ÛŒ ØÙ…ام سلطان امیراØÙ…د شامل دو ØÙ…ام Ú©ÙˆÚ†Ú© Ùˆ بزرگ است Ú©Ù‡ در گذشته Ùˆ ایام خاص Ù‡ÙØªÙ‡ØŒ اهالی کاشان از آن Ø§Ø³ØªÙØ§Ø¯Ù‡ Ù…ÛŒ کردند. در ادامه به بخش های مختل٠آن سر Ù…ÛŒ زنیم Ùˆ با آنها آشنا Ù…ÛŒ شویم:
ØÙ…ام بزرگ
در ابتدا سری به ØÙ…ام بزرگ Ù…ÛŒ زنیم Ùˆ سپس به ØªÙˆØ¶ÛŒØ ØÙ…ام Ú©ÙˆÚ†Ú© Ù…ÛŒ پردازیم:
ورودی
در ØÙ…ام های قدیمی برای ورود به ÙØ¶Ø§ÛŒ رختکن -Ú©Ù‡ اولین ÙØ¶Ø§ÛŒ بزرگ در ØÙ…ام ها Ù…ØØ³ÙˆØ¨ Ù…ÛŒ شود- باید از چندین ÙØ¶Ø§ گذشت Ú©Ù‡ در اینجا به طور مختصر در مورد آنها ØªÙˆØ¶ÛŒØ Ù…ÛŒ دهیم:جلوخان: Ù…ØÙˆØ·Ù‡ ای از ورودی است Ú©Ù‡ پیش از سردر Ùˆ در جلو آن قرار دارد.سردر ورودی: سردر بخشی مهم در معماری ایران قدیم است Ùˆ هر بنای مهمی با این بخش مشخص Ù…ÛŒ شود. در سردر ØÙ…ام سلطان امیراØÙ…د نقوش زیبایی را Ù…ÛŒ بینید Ú©Ù‡ از جمله آنها Ù…ÛŒ توان به نقوش Ú¯Ù„ Ùˆ بته Ùˆ کبوتر Ùˆ همچنین مجسمهها Ùˆ تصاویری از زنان Ùˆ مردان Ùˆ تصویر شکارگاههای اطرا٠شهر اشاره کرد Ú©Ù‡ برخی از آنها به شدت تخریب شده اند. بخش سردر مزین به پشت بندهای کاشی کاری شده، طاق یزدی بندی Ùˆ طاق نماهای مقرنس کاری شده است Ùˆ Ú¯Ú† بری های بالای درگاه Ùˆ دیگر قسمتهای سردر Ø¸Ø±Ø§ÙØª Ùˆ زیبایی خاصی را به نمایش گذاشته اند.هشتی Ùˆ راهروی ارتباطی: در ورودی بنا قرار دارد Ùˆ Ø¨Ù„Ø§ÙØ§ØµÙ„Ù‡ پس از سردر Ùˆ در واقع شده است Ùˆ ÙØ¶Ø§ÛŒÛŒ برای ارتباط بیرون Ùˆ درون Ù…ØØ³ÙˆØ¨ Ù…ÛŒ شود. این ÙØ¶Ø§ با Ø§Ø³ØªÙØ§Ø¯Ù‡ از راهرو به درون بنا راه پیدا Ù…ÛŒ کند. سق٠هشتی ØÙ…ام سلطان امیراØÙ…د از رسمی بندی (1) ساده Ùˆ خوش تناسبی برخوردار است. پس از عبور از هشتی با دالانی پر پیچ Ùˆ خم مواجه Ù…ÛŒ شویم Ú©Ù‡ به سربینه راه دارد. علت ایجاد راهروهای پیچ در پیچ در ØØ¯ ÙØ§ØµÙ„ هشتی Ùˆ سربینه این است Ú©Ù‡ تغییر ناگهانی دمای هوا موجب آزار Ùˆ اذیت مراجعه کنندگان نشود Ùˆ هوای گرم ØÙ…ام Ùˆ هوای سرد بیرون با یکدیگر جا به جا نشوند.رسمی بندی نوعی گوشه سازی تکامل ÛŒØ§ÙØªÙ‡ است Ú©Ù‡ در آن با Ø§Ø³ØªÙØ§Ø¯Ù‡ از قالب ÙˆØ§ØØ¯ØŒ طاق هایی را در Ùواصل چهار طاق اصلی قرار Ù…ÛŒ دهند Ùˆ با این کار مربع به هشت ضلعی تبدیل Ù…ÛŒ شود.
سربینه
اولین ÙØ¶Ø§ÛŒ مهمی Ú©Ù‡ در ØÙ…ام ها وجود دارد بینه یا سربینه است Ú©Ù‡ نوعی رختکن Ùˆ جای آماده شدن برای استØÙ…ام یا خروج از ØÙ…ام به شمار Ù…ÛŒ رود. بینه در میان ورودی ØÙ…ام Ùˆ گرم خانه قرار Ú¯Ø±ÙØªÙ‡ است. هوای این بخش را نیمه گرم Ù†Ú¯Ù‡ Ù…ÛŒ داشتند تا مراجعان یک باره با هوایی گرم برخورد نکنند Ùˆ همچنین در هنگام خروج از گرم خانه، به یک باره با هوای سرد مواجه نشوند Ùˆ مشکلی برای سلامت شان پیش نیاید.بیشترین تزیینات ØÙ…ام ها در بینه به چشم Ù…ÛŒ خورد Ùˆ ØÙ…ام سلطان امیراØÙ…د نیز از این قاعده مستثنی نیست. نورپردازی دقیق Ùˆ منظم بینه جلوه این تزیینات را چند برابر Ù…ÛŒ کند Ùˆ ÙØ¶Ø§ÛŒÛŒ Ø±ÙˆØ Ø§ÙØ²Ø§ را پیش روی بازدیدکنندگان قرار Ù…ÛŒ دهد. این ÙØ¶Ø§ به Ø´Ú©Ù„ هشت ضلعی ساخته شده است Ùˆ Ú¯Ú† بری های زیبا Ùˆ سق٠رسمی بندی از دیدنی های آن هستند. Ø¬Ø§Ú©ÙØ´ÛŒ های سنگی این بخش نیز چشم نوازند Ùˆ در کنار ستون ها Ùˆ دیوارهای مزین به کاشی معرق جلوه گری Ù…ÛŒ کنند. ک٠سربینه Ùˆ سکوهای اطرا٠آن نیز سنگی است. سربینه مهم ترین Ùˆ زیباترین قسمت ØÙ…ام سلطان امیراØÙ…د است Ú©Ù‡ ÙØ¶Ø§ÛŒÛŒ وسیع با تزیینات بی شمار دارد Ú©Ù‡ با هشت ستون به دو ÙØ¶Ø§ÛŒ Ù…ØªÙØ§ÙˆØª تقسیم Ù…ÛŒ شود. ÙØ¶Ø§ÛŒ میانی Ù…ØÙ„ عبور Ùˆ مرور بوده Ùˆ سق٠رسمی بندی Ù…Ø±ØªÙØ¹ Ùˆ گنبدی بزرگ بر ÙØ±Ø§Ø² آن قرار Ú¯Ø±ÙØªÙ‡ است. ØÙˆØ¶ÛŒ هشت ضلعی در میان سربینه دیده Ù…ÛŒ شود Ú©Ù‡ Ùواره ای در خود دارد. ÙØ¶Ø§Ù‡Ø§ÛŒ پیرامونی دارای سقÙهای کوتاه تری هستند Ùˆ سکوها یا صÙÙ‡ هایی برای Ø§Ø³ØªØ±Ø§ØØª Ùˆ در آوردن لباس از تن در آنها تعبیه شده است. مردم برای ورود به آنها باید از چند پله بالا Ù…ÛŒ Ø±ÙØªÙ†Ø¯ Ùˆ قبل از ورود پاها را در ØÙˆØ¶ های روی سکوها شست Ùˆ شو Ù…ÛŒ دادند. در ÙØ¶Ø§ÛŒ پیرامونی سربینه دو غرÙÙ‡ رو به روی هم دیده Ù…ÛŒ شود Ú©Ù‡ قاعده نیم هشت دارند Ùˆ شاه نشین بوده Ùˆ به اشرا٠و بزرگان اختصاص داشته است. از غرÙهها Ùˆ طاقچههای متعدد پیرامون سربینه، گوشه ها Ùˆ ÙØ¶Ø§Ù‡Ø§ÛŒ خصوصی تری پدید آمده است Ú©Ù‡ دارای سق٠و دیوارهای دارای تزیینات آهکبری هستند. ازاره کاشی کاری شده در ترکیب با کاشیکاری گنبد میانی سربینه ÙØ¶Ø§ÛŒÛŒ زیبا را ایجاد Ù…ÛŒ کند. این کاشی کاری از نوع زیرزنگی Ù…ØØ³ÙˆØ¨ Ù…ÛŒ شود Ú©Ù‡ در آن کاشی ها خشتی هستند، روی نقش آنها لعاب شیشهای وجود دارد Ùˆ پخت آنها در کوره صورت Ú¯Ø±ÙØªÙ‡ است.در سق٠سربینه، عبارت شریÙÙ‡ لا اله الا الله در جهت قبله ØÚ© شده Ùˆ در طر٠مقابل تاریخ 1292 Ù‡.Ù‚ØŒ مرمت مکان پس از زلزله معرو٠دوره زندیه را نشان Ù…ÛŒ دهد. Ú¯ÙØªÙ‡ Ù…ÛŒ شود این سق٠در این زمین لرزه از میان Ø±ÙØª Ùˆ همزمان با ساخت خانه بروجردیها در مجاورت آن، ساخت سق٠آجری Ùˆ کاشی کاری آن انجام شد. در میان شمسه رسمی بندی سق٠و دقیقا بر بالای ØÙˆØ¶ØŒ نورگیر بزرگی به چشم Ù…ÛŒ خورد Ú©Ù‡ نقوش کاشی در پیرامون آن به کار Ø±ÙØªÙ‡ اند.شاید در بازدید از این ÙØ¶Ø§ این سوال به ذهن تان برسد Ú©Ù‡ چرا چنین وسعتی برای آن در نظر Ú¯Ø±ÙØªÙ‡ شده است. پاسخ به کاربرد ØÙ…ام در قدیم باز Ù…ÛŒ گردد Ú©Ù‡ تنها Ù…ØÙ„ÛŒ برای شست Ùˆ شوی بدن نبوده Ùˆ مکانی برای گرد آمدن دوستان Ùˆ ØÙ„ Ùˆ ÙØµÙ„ مسایل زندگی، گذراندن اوقات ÙØ±Ø§ØºØªØŒ Ú¯ÙØªÚ¯ÙˆØŒ Ø±ÙØ¹ خستگی Ùˆ ØØªØ§ عبادت بوده است Ùˆ همین مساله به خوبی بزرگ بودن سربینه را ØªÙˆØ¶ÛŒØ Ù…ÛŒ دهد.بعد از سربینه ÙØ¶Ø§ÛŒÛŒ به نام میان در وجود دارد Ú©Ù‡ شما را با دو چرخش نود درجه به سوی گرم خانه هدایت Ù…ÛŒ کند. میان در را با پیچ Ùˆ خم طراØÛŒ Ù…ÛŒ کردند تا مانعی برای تبادل مستقیم ØØ±Ø§Ø±Øª Ùˆ رطوبت ایجاد شود Ùˆ هوای بیرون ØÙ…ام به بینه Ùˆ هوای بینه به گرم خانه Ùˆ بالعکس منتقل نشود. ورودی سربینه Ùˆ خروجی آن به طر٠گرمخانه، در مقابل یکدیگر ایجاد شده اند تا Ù…ØÙˆØ± ÙØ¶Ø§ ØÙظ شود. میان در به ÙØ¶Ø§Ù‡Ø§ÛŒ خدماتی دیگر از جمله دستشویی Ùˆ ÙØ¶Ø§Ù‡Ø§ÛŒ Ù†Ø¸Ø§ÙØª نیز مربوط Ù…ÛŒ شده است.
گرم خانه و خزینه
دومین ÙØ¶Ø§ÛŒ اصلی در ØÙ…ام سلطان امیراØÙ…د گرم خانه نام دارد Ú©Ù‡ شستشو Ùˆ تطهیر بدن در آنجا صورت Ù…ÛŒ Ú¯Ø±ÙØªÙ‡ است. گرم خانه ÙØ¶Ø§ÛŒÛŒ ساده تر از بینه دارد Ùˆ گوشه هایی برای نشستن Ùˆ شستشو در آن دیده Ù…ÛŒ شود. ازاره (1) Ùˆ دیوار گرم خانه تا یک متر مزین به کاشی کاری معرق است Ùˆ از آنجا تا Ø³Ù‚ÙØŒ آهک بری با ملات ساروج دارد. ساروج ملاتی مقاوم در برابر آب است Ú©Ù‡ از آهک Ùˆ خاکستر، خاک رس Ùˆ … تهیه Ù…ÛŒ شود.چهار ستون، ÙØ¶Ø§ÛŒ گرمخانه را به 3 بخش تقسیم کرده اند: بخش میانی Ú©Ù‡ راه تردد Ùˆ رسیدن به خزینه بوده Ùˆ دو قسمت کوچکتر در پیرامون Ú©Ù‡ به نشستن Ùˆ استØÙ…ام اختصاص داشته اند Ùˆ هر یک ØÙˆØ¶ÛŒ در میان خود دارند. خزینه آب گرم Ùˆ ØÙˆØ¶ آب سرد Ùˆ ÙØ¶Ø§Ù‡Ø§ÛŒÛŒ خصوصی تر برای استØÙ…ام، در مجاورت گرم خانه قرار Ú¯Ø±ÙØªÙ‡ اند. درگاه خزینه ØÙ…ام در وسط ضلع مقابل ورودی تعبیه شده است. خزینه اتاقی Ú©ÙˆÚ†Ú© برای شست Ùˆ شو است Ú©Ù‡ بر روی گلخن -Ú©Ù‡ در ادامه در مورد آن ØªÙˆØ¶ÛŒØ Ø®ÙˆØ§Ù‡ÛŒÙ… داد- قرار دارد Ùˆ تا نیمه در آن، آب Ù…ÛŒ ریزند. در ØÙ…ام های کامل، سه خزینه یا خزانه وجود داشته Ú©Ù‡ یکی برای آب گرم Ùˆ یکی برای آب سرد Ùˆ در وسط این دو، خزینه آب ولرم ساخته Ù…ÛŒ شده است. هیچ کس در هر دو خزانه آب سرد Ùˆ آب گرم پا نمی گذاشت. گرم خانه خصوصی در دو گوشه خزانه مخصوص اعیان Ùˆ اشرا٠بود. این ÙØ¶Ø§Ù‡Ø§ به جای خزانه ØÙˆØ¶Ú†Ù‡Ø§ÛŒ Ú©ÙˆÚ†Ú© به نام دستک داشتند Ú©Ù‡ آب را از درون آن برداشته Ùˆ بر روی بدن خود Ù…ÛŒ ریختند. طاق ها Ùˆ تویزههای (2) گرم خانه مزین به آهک بری بوده اند Ú©Ù‡ در طول زمان آسیب دیده اند.قسمتی از دیوار اتاق یا ایوان Ú©Ù‡ از ک٠طاقچه تا روی زمین را در بر Ù…ÛŒ گیرد.طاق بر روی تویزههای Ú¯Ú†ÛŒ بر روی زمین سوار Ù…ÛŒ شود Ú©Ù‡ عامل انتقال بارهای ÙØ´Ø§Ø±ÛŒ به دیوارههای جانبی Ùˆ پایینی هستند.
تون یا گلخن
بخشی از ÙØ¶Ø§Ù‡Ø§ÛŒ ØÙ…ام، نقش پشتیبانی را دارند Ú©Ù‡ از میان آنها Ù…ÛŒ توان به ÙØ¶Ø§Ù‡Ø§ÛŒÛŒ برای تامین آب Ùˆ ØØ±Ø§Ø±Øª مثل تون Ùˆ انبار هیزم اشاره کرد. مجموعه راهرو، اتاقک Ùˆ ظرÙÛŒ مسی در Ú©Ù Ùˆ زیر خزینه قرار دارد Ú©Ù‡ به آن تون، گلخن، تیون یا پاتیون Ù…ÛŒ گویند. در Ú©Ù Ùˆ مرکز خزینه ظرÙÛŒ مسی به Ø´Ú©Ù„ گودالی Ú©ÙˆÚ†Ú© کار Ù…ÛŒ گذاشتند. در زیر این ظر٠اتاقکی وجود دارد Ú©Ù‡ از طریق راهرویی به بیرون از ØÙ…ام راه پیدا Ù…ÛŒ کند. شخصی به اسم "تون تاب" در Ùواصل زمانی منظم هیزم Ùˆ سایر مواد سوختی را در تون روشن Ù…ÛŒ کرد تا آب داخل خزینه گرم بماند. دود Ùˆ دم سوختن تون مستقیما به دودکش نمی Ø±ÙØª بلکه ابتدا از گربه روهای Ú©Ù ØÙ…ام Ù…ÛŒ گذشت. گربه روها سوراخ های هواکش زیر ک٠گرم خانه هستند Ú©Ù‡ دالان های مختلÙÛŒ دارند. دود Ùˆ آتش را به آنها راه میدادند تا پس از عبور از آنها از طریق دودکش خارج شود. گربهروها نقش رادیاتور را در ÙØ¶Ø§ÛŒ ØÙ…ام داشتند Ùˆ عبور دادن دود تون از گربه روها موجب گرم شدن Ú©Ù ØÙ…ام Ù…ÛŒ شد. در بینه تعداد این گربهروها را Ú©Ù… Ù…ÛŒ کردند تا هوا نیمه گرم شود.
ØÙ…ام Ú©ÙˆÚ†Ú©
ØÙ…ام Ú©ÙˆÚ†Ú©ØŒ ØÙ…امی با ورودی ساده است Ú©Ù‡ با عبور از دالان به سربینه Ù…ÛŒ رسد. ÙØ¶Ø§ÛŒÛŒ سربینه ØÙ…ام Ú©ÙˆÚ†Ú©ØŒ قاعده هشت Ùˆ نیم هشت دارد Ùˆ سکوهایی پیرامون آن دیده Ù…ÛŒ شود. طاقی رسمی بندی بر ÙØ±Ø§Ø² آن قرار دارد Ùˆ تزیینات سق٠و ازارهی این ÙØ¶Ø§ مشابه سربینه ØÙ…ام بزرگ هستند. Ù…ØªØ§Ø³ÙØ§Ù†Ù‡ تصویری از این قسمت در دست نیست. اگر تصویری از این بخش دارید آن را برای ما ارسال کنید تا با نام خودتان در کارناوال منتشر شود. عکس را از اینجا آپلود کنید.
بام ØÙ…ام | یکی از زیباترین بام های گنبدی Ø´Ú©Ù„ ایران
بام این ØÙ…ام بخش شاهکار آن به شمار Ù…ÛŒ رود Ùˆ یکی از زیباترین بام های گنبدی Ø´Ú©Ù„ ایران است. تعدادی گنبد بر روی این بام قرار دارند Ú©Ù‡ روی هر کدام از آنها شیشههای عدسی Ù…ØØ¯Ø¨ تعبیه شده تا هم نور کاÙÛŒ را به قسمت های مختل٠ØÙ…ام برسانند Ùˆ هم مانعی برای دید به داخل آن باشند. قدیمی ها بر این باور بودند Ú©Ù‡ چشم شیطان به داخل ØÙ…ام نگاه Ù…ÛŒ اندازد. نور داخلی ÙØ¶Ø§Ù‡Ø§ توسط جام خانه یا گلجام Ùˆ به طور مستقیم از سق٠ØÙ…ام تامین Ù…ÛŒ شده است Ú©Ù‡ امروزه نورهای مصنوعی نیز به Ú©Ù…Ú© آنها آمده اند. این عناصر شیشه ای در سرتاسر ÙØ¶Ø§ÛŒ بام بنا قرار دارند Ùˆ در تمام طول سال روشنایی ØÙ…ام را تامین Ù…ÛŒ کردند. تعداد شیشهها در جامها بر اساس Ù…ØÙˆØ·Ù‡ ØÙ…ام در نظر Ú¯Ø±ÙØªÙ‡ شده اند Ùˆ قطر جامها Ùˆ تعدادشان نیز بسته به گرما Ùˆ سرمای ÙØ¶Ø§ÛŒ زیر آنها تعیین شده است. در بعضی ÙØµÙˆÙ„ دما Ùˆ رطوبت هوای سربینه با برداشتن گلجامهای این نورگیر، تنظیم Ù…ÛŒ شد.در قدیم بام ØÙ…ام ها Ù…ØÙ„ÛŒ برای خشک کردن لباس Ø§ÙØ±Ø§Ø¯ Ùˆ Ù„ÙÙ†Ú¯ Ùˆ قطیÙÙ‡ (ØÙˆÙ„Ù‡ ای بزرگ برای خشک کردن نیمه بالای بدن) بود Ùˆ به همین منظور راه پله ای برای دسترسی به آن وجود داشت.