تاریخچه شهر مشهد

شهر بزرگ مشهد مقدس از شهر های معروف جهانی می باشد به دلیل حرم امام رضا (ع) و تمامی مسلمین جهانی به شهر مشهد سفر می کنند  این شهر کهن و تاریخی از قدیمی ترین و معروف ترین کلان شهر های ایران می باشد. ما قصد داریم در ادامه مطلب توضیح مختصری به شما عزیزان در باره تاریخچه، جمعیت و ادام رسوم این شهر بدهیم.شهر مقدس مشهد کلان‌شهری در شمال شرقی ایران و مرکز استان خراسان رضوی است. این شهر در زمان افشاریان، پایتخت ایران بود. مشهد با ۳۲۸ کیلومتر مربع مساحت، دومین شهر پهناور ایران بعد از تهران است. براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۰ این شهر با ۲٬۷۶۶٬۲۵۸ تن جمعیت، دومین شهر پرجمعیت ایران پس از تهران است. این شهر به واسطهٔ وجود حرم علی بن موسی الرضا، هشتمین امام مذهب شیعه، بوسیله تور مشهد سالانه پذیرای بیش از ۲۷ میلیون زائر از داخل و دو میلیون زائر از خارج از کشور است.این شهر در سال ۱۳۸۸ رسماً به عنوان «پایتخت معنوی ایران» انتخاب شد. هم‌چنین مشهد به عنوان «پایتخت فرهنگ اسلامی» در سال ۲۰۱۷ برگزیده شده‌ است.

  تاریخچه شهر :

اگر چه تاریخ مشهد در واقع از پیدایش مشهدالرضا(ع) آغاز می شود و بررسی نقش مهم حرم متبرک حضرت علی بن موسی الرضا(ع) به عنوان کانون اولیه و از عوامل پیدایش این شهر بوده، اما بنابر شواهد ناحیه مزبور بخشی از دشت باستانی توس است که به دلیل اقلیم مساعد، وجود مراتع و چشمه های فراوان ، هزاران سال مسکن و موطن اقوام گوناگون شده است. یک هیات مشترک از دیرین شناسان ایرانی و فرانسوی در بررسی اطراف روستای آبروان در فاصله ۴۰ کیلومتری شرق مشهد ، موفق به کشف ۶۰ عدد ابزار سنگی گردیدند که قدمت این مجموعه ۸۰۰ هزار تا یک میلیون سال پیش بر آورد گردیده و قدیمی ترین نشانه  انسان  ابزار ساز در ایران و آسیای جنوب غربی است. از سویی وجود تپه نادری در جنوب شهر مؤید زیستگاهی از هزاره پنجم پیش از میلاد است که پیشرفت و تکامل فرهنگی این منطقه را نشان می دهد. همچنین تپه ای به عنوان الگوی زیستگاهی از هزاره سوم در این فهرست قرار دارد که حضور اقوام جدید با دیدگاه های متفاوت در این منطقه را نشان می دهد.

 جمعیت، فرهنگ و آداب و رسوم :

شهر مشهد، در سدهٔ اخیر از رشد جمعیت بالایی برخوردار بوده‌ است. بر اساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۰ خورشیدی، جمعیت شهر مشهد در این سال، بالغ بر ۲٬۷۶۶٬۲۵۸ تن بوده‌ است که بیش از ۹۳٪ آن فارسی‌زبان هستند. تراکم جمعیت در مشهد بیش از نه هزار تن در هر کیلومتر مربع است. در مشهد جمعیت قابل توجهی از مهاجران افغان سکونت دارند. این مهاجران بیشتر پس از حملهٔ شوروی سابق به افغانستان و هم‌چنین ظهور طالبان و متعاقب آن حمله به افغانستان توسط آمریکا و نیروهای ناتو، به ایران مهاجرت کردند.زبان مردم مشهد، زبان فارسی با گویش و لهجهٔ مشهدی است. این لهجه یکی از لهجه‌های مهم و تأثیرگذار فارسی به شمار می‌آید و به نوعی خاستگاه ادبیات اصیل شاعرانی همچون فردوسی، عطار و خیام است. لهجهٔ مشهدی را شاخه‌ای از فارسی دری می‌دانند و بسیاری از واژگان گمشدهٔ این زبان را می‌توان در گفتار عامیانهٔ مشهدی‌ها جستجو کرد. به واسطه اختلاط و ارتباط نزدیک مشهدی‌ها با سایر اقوام، ردپایی از زبان‌ها و گویش‌های دیگر نظیر: عربی، ترکی، مغولی، افغانستانی (پشتون)، کردی، انگلیسی، هندی، روسی و فرانسوی را می‌توان در آن دید.از غذاها و خوراکی‌های معروف مشهد می‌توان به دیگچه، شیشلیک، شله مشهدی، کوکو شیرین و چنگالی اشاره کرد. اقتصاد مشهد بیشتر بر روی زعفران، زرشک، نبات، آجیل و خشکبار و هم‌چنین چرم صنعتی (به صورت زینتی) و صنعت فرش قرار دارد. از دیگر محصولات مهم کشاورزی مشهد غلات، چغندر قند و محصولات جالیزی است. هم‌چنین زائران حرم رضوی و توریست‌ها از منابع درآمدزایی این شهر هستند؛ به طوریکه صنعت هتلداری، یکی از صنایع پررونق در این شهر محسوب می‌شود و ۹۰ درصد گردشگران خارجی که به ایران سفر می‌کنند، از مشهد دیدن می‌کنند.

 موقعیت جغرافیایی :

شهر مشهد مرکز استان خراسان رضوی با ۳۲۸ کیلومتر مربع مساحت، در شمال شرق ایران و در طول جغرافیایی ۵۹ درجه و ۱۵ دقیقه تا ۶۰ درجه و ۳۶ دقیقه و عرض جغرافیایی ۳۵ درجه و ۴۳ دقیقه تا ۳۷ درجه و ۸ دقیقه و در حوضهٔ آبریز کشف رود، بین رشته‌کوه‌های بینالود و هزار مسجد واقع است. ارتفاع شهر از سطح دریا بطور میانگین حدود ۱۰۵۰ متر (حداکثر ۱۱۵۰ متر و حداقل ۹۵۰ متر) است.

ویژگی های اقلیمی و آب و هوایی :

مشهد به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص که در منطقهٔ مرزی بین شمال و جنوب خراسان قرار دارد و هم‌چنین تداخل جبهه‌های مختلف آب و هوایی، دارای آب و هوا و خصوصیات ویژهٔ اقلیمی است و قسمت اعظم دشت مشهد-نیشابور، جزء اقلیم سرد و خشک و قسمتی از دشت مشهد-قوچان، نیمه خشک و سرد و بخش کوچکی از بلندترین ارتفاعات رشته‌کوه‌های بینالود و هزار مسجد جزء اقلیم مرطوب سرد است.در مجموع شهر مشهد دارای آب و هوای متغیر، اما معتدل و متمایل به سرد و خشک است و از تابستان‌های گرم و خشک و زمستان‌های سرد و مرطوب برخوردار است.همچنین میانگین دمای سالانه این شهر ۱۵٫۷ درجه سانتیگراد و میانگین بارش آن ۲۱۲ میلی‌متر در سال است.

 پوشش گیاهی :

از حدود ۸۰۰۰ گونه گیاهان ایران، ۲۰۰۰ گونه آن در استان‌های خراسان می‌روید. از محصولات مهم کشاورزی شهر مشهد، می توان زعفران، زرشک، غلات، چغندرقند و محصولات جالیزی را نام برد.جاذبه‌های طبیعی که در نزدیکی شهر مشهد قرار دارند، شامل ییلاقات شاندیز، طرقبه، زشک، روستای کنگ، نغندر، جاغرق، چالی دره، پارک جنگلی و باغ‌وحش وکیل‌آباد، آبشار ارتکند، پارک جنگلی نه دره در دو کیلومتری جنوب مشهد، فریزی، سد ارداک، هفت حوض، چشمه گیلاس و چشمه گراب هستند.

 حیات وحش :

در سطح استان خراسان رضوی ۴۱۰ گونه جانوری زیست می‌کنند که از میان آن‌ها پرندگانی همچون شانه به سر، جغد، سار، پرستو، کبوتر چاهی، جل، هوبره، زاغ بور، کبک دری، تیهو، قرقاول سفید، هما، کرکس سیاه، بالابان، شاهین، انواع عقاب و پستاندارانی چون شغال، گرگ، گراز وحشی، پلنگ، خرگوش، روباه، قوچ و میش اوریال، کل و بز، آهو، جبیر، یوزپلنگ، گربه وحشی، کاراکال و گربه پالاس، شاخص و قابل ذکر هستند. خزندگان و حیوانات نقب‌زن همچون انواع مارها، سنجاب بیابانی، موش، عقرب، سوسمارهای بیابانی و سمندرها بیشتر در شهرستان تربت جام دیده می‌شوند.از مناطق حفاظت شده این استان می توان به پارک ملی تندوره، پناهگاه حیات وحش شیر احمد، باغ کشمیر، مناطق شکار ممنوع مرزی باجگیران و دربادام و منطقه حفاظت شده قرخود اشاره کرد.

شهر بزرگ مشهد مقدس از شهر های معروف جهانی می باشد به دلیل حرم امام رضا (ع) و تمامی مسلمین جهانی به شهر مشهد سفر می کنند  این شهر کهن و تاریخی از قدیمی ترین و معروف ترین کلان شهر های ایران می باشد. ما قصد داریم در ادامه مطلب توضیح مختصری به شما عزیزان در باره تاریخچه، جمعیت و ادام رسوم این شهر بدهیم.شهر مقدس مشهد کلان‌شهری در شمال شرقی ایران و مرکز استان خراسان رضوی است. این شهر در زمان افشاریان، پایتخت ایران بود. مشهد با ۳۲۸ کیلومتر مربع مساحت، دومین شهر پهناور ایران بعد از تهران است. براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۰ این شهر با ۲٬۷۶۶٬۲۵۸ تن جمعیت، دومین شهر پرجمعیت ایران پس از تهران است. این شهر به واسطهٔ وجود حرم علی بن موسی الرضا، هشتمین امام مذهب شیعه، بوسیله تور مشهد سالانه پذیرای بیش از ۲۷ میلیون زائر از داخل و دو میلیون زائر از خارج از کشور است.این شهر در سال ۱۳۸۸ رسماً به عنوان «پایتخت معنوی ایران» انتخاب شد. هم‌چنین مشهد به عنوان «پایتخت فرهنگ اسلامی» در سال ۲۰۱۷ برگزیده شده‌ است.

  تاریخچه شهر :

اگر چه تاریخ مشهد در واقع از پیدایش مشهدالرضا(ع) آغاز می شود و بررسی نقش مهم حرم متبرک حضرت علی بن موسی الرضا(ع) به عنوان کانون اولیه و از عوامل پیدایش این شهر بوده، اما بنابر شواهد ناحیه مزبور بخشی از دشت باستانی توس است که به دلیل اقلیم مساعد، وجود مراتع و چشمه های فراوان ، هزاران سال مسکن و موطن اقوام گوناگون شده است. یک هیات مشترک از دیرین شناسان ایرانی و فرانسوی در بررسی اطراف روستای آبروان در فاصله ۴۰ کیلومتری شرق مشهد ، موفق به کشف ۶۰ عدد ابزار سنگی گردیدند که قدمت این مجموعه ۸۰۰ هزار تا یک میلیون سال پیش بر آورد گردیده و قدیمی ترین نشانه  انسان  ابزار ساز در ایران و آسیای جنوب غربی است. از سویی وجود تپه نادری در جنوب شهر مؤید زیستگاهی از هزاره پنجم پیش از میلاد است که پیشرفت و تکامل فرهنگی این منطقه را نشان می دهد. همچنین تپه ای به عنوان الگوی زیستگاهی از هزاره سوم در این فهرست قرار دارد که حضور اقوام جدید با دیدگاه های متفاوت در این منطقه را نشان می دهد.

 جمعیت، فرهنگ و آداب و رسوم :

شهر مشهد، در سدهٔ اخیر از رشد جمعیت بالایی برخوردار بوده‌ است. بر اساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۰ خورشیدی، جمعیت شهر مشهد در این سال، بالغ بر ۲٬۷۶۶٬۲۵۸ تن بوده‌ است که بیش از ۹۳٪ آن فارسی‌زبان هستند. تراکم جمعیت در مشهد بیش از نه هزار تن در هر کیلومتر مربع است. در مشهد جمعیت قابل توجهی از مهاجران افغان سکونت دارند. این مهاجران بیشتر پس از حملهٔ شوروی سابق به افغانستان و هم‌چنین ظهور طالبان و متعاقب آن حمله به افغانستان توسط آمریکا و نیروهای ناتو، به ایران مهاجرت کردند.زبان مردم مشهد، زبان فارسی با گویش و لهجهٔ مشهدی است. این لهجه یکی از لهجه‌های مهم و تأثیرگذار فارسی به شمار می‌آید و به نوعی خاستگاه ادبیات اصیل شاعرانی همچون فردوسی، عطار و خیام است. لهجهٔ مشهدی را شاخه‌ای از فارسی دری می‌دانند و بسیاری از واژگان گمشدهٔ این زبان را می‌توان در گفتار عامیانهٔ مشهدی‌ها جستجو کرد. به واسطه اختلاط و ارتباط نزدیک مشهدی‌ها با سایر اقوام، ردپایی از زبان‌ها و گویش‌های دیگر نظیر: عربی، ترکی، مغولی، افغانستانی (پشتون)، کردی، انگلیسی، هندی، روسی و فرانسوی را می‌توان در آن دید.از غذاها و خوراکی‌های معروف مشهد می‌توان به دیگچه، شیشلیک، شله مشهدی، کوکو شیرین و چنگالی اشاره کرد. اقتصاد مشهد بیشتر بر روی زعفران، زرشک، نبات، آجیل و خشکبار و هم‌چنین چرم صنعتی (به صورت زینتی) و صنعت فرش قرار دارد. از دیگر محصولات مهم کشاورزی مشهد غلات، چغندر قند و محصولات جالیزی است. هم‌چنین زائران حرم رضوی و توریست‌ها از منابع درآمدزایی این شهر هستند؛ به طوریکه صنعت هتلداری، یکی از صنایع پررونق در این شهر محسوب می‌شود و ۹۰ درصد گردشگران خارجی که به ایران سفر می‌کنند، از مشهد دیدن می‌کنند.

 موقعیت جغرافیایی :

شهر مشهد مرکز استان خراسان رضوی با ۳۲۸ کیلومتر مربع مساحت، در شمال شرق ایران و در طول جغرافیایی ۵۹ درجه و ۱۵ دقیقه تا ۶۰ درجه و ۳۶ دقیقه و عرض جغرافیایی ۳۵ درجه و ۴۳ دقیقه تا ۳۷ درجه و ۸ دقیقه و در حوضهٔ آبریز کشف رود، بین رشته‌کوه‌های بینالود و هزار مسجد واقع است. ارتفاع شهر از سطح دریا بطور میانگین حدود ۱۰۵۰ متر (حداکثر ۱۱۵۰ متر و حداقل ۹۵۰ متر) است.

ویژگی های اقلیمی و آب و هوایی :

مشهد به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص که در منطقهٔ مرزی بین شمال و جنوب خراسان قرار دارد و هم‌چنین تداخل جبهه‌های مختلف آب و هوایی، دارای آب و هوا و خصوصیات ویژهٔ اقلیمی است و قسمت اعظم دشت مشهد-نیشابور، جزء اقلیم سرد و خشک و قسمتی از دشت مشهد-قوچان، نیمه خشک و سرد و بخش کوچکی از بلندترین ارتفاعات رشته‌کوه‌های بینالود و هزار مسجد جزء اقلیم مرطوب سرد است.در مجموع شهر مشهد دارای آب و هوای متغیر، اما معتدل و متمایل به سرد و خشک است و از تابستان‌های گرم و خشک و زمستان‌های سرد و مرطوب برخوردار است.همچنین میانگین دمای سالانه این شهر ۱۵٫۷ درجه سانتیگراد و میانگین بارش آن ۲۱۲ میلی‌متر در سال است.

 پوشش گیاهی :

از حدود ۸۰۰۰ گونه گیاهان ایران، ۲۰۰۰ گونه آن در استان‌های خراسان می‌روید. از محصولات مهم کشاورزی شهر مشهد، می توان زعفران، زرشک، غلات، چغندرقند و محصولات جالیزی را نام برد.جاذبه‌های طبیعی که در نزدیکی شهر مشهد قرار دارند، شامل ییلاقات شاندیز، طرقبه، زشک، روستای کنگ، نغندر، جاغرق، چالی دره، پارک جنگلی و باغ‌وحش وکیل‌آباد، آبشار ارتکند، پارک جنگلی نه دره در دو کیلومتری جنوب مشهد، فریزی، سد ارداک، هفت حوض، چشمه گیلاس و چشمه گراب هستند.

 حیات وحش :

در سطح استان خراسان رضوی ۴۱۰ گونه جانوری زیست می‌کنند که از میان آن‌ها پرندگانی همچون شانه به سر، جغد، سار، پرستو، کبوتر چاهی، جل، هوبره، زاغ بور، کبک دری، تیهو، قرقاول سفید، هما، کرکس سیاه، بالابان، شاهین، انواع عقاب و پستاندارانی چون شغال، گرگ، گراز وحشی، پلنگ، خرگوش، روباه، قوچ و میش اوریال، کل و بز، آهو، جبیر، یوزپلنگ، گربه وحشی، کاراکال و گربه پالاس، شاخص و قابل ذکر هستند. خزندگان و حیوانات نقب‌زن همچون انواع مارها، سنجاب بیابانی، موش، عقرب، سوسمارهای بیابانی و سمندرها بیشتر در شهرستان تربت جام دیده می‌شوند.از مناطق حفاظت شده این استان می توان به پارک ملی تندوره، پناهگاه حیات وحش شیر احمد، باغ کشمیر، مناطق شکار ممنوع مرزی باجگیران و دربادام و منطقه حفاظت شده قرخود اشاره کرد.

 جاذبه‌های سفر به مشهد :

اقتصاد مشهد متکی به گردشگری مذهبی با تمرکز بر حرم امام رضا(ع) است. در کنار آن، وجود مراکز تجاری بزرگ و امکانات پزشکی قابل توجه، موجب رونق گردشگری تفریحی و گردشگری سلامت در این شهر نیز شده‌ است. در مشهد به جز کمپ‌ها، نزدیک به ۳۰۰ واحد اقامتی مجاز شامل هتل‌های یک تا پنج ستاره، هتل‌آپارتمان‌ها و مهمان‌پذیرها فعالیت دارند.از مهم‌ترین سوغات مشهد می‌توان به زعفران، زرشک، نبات، هل، خشکبار، ادویه، قالی و گلیم و نمد، انگشتر فیروزه و عقیق، محصولات چرمی و دیگ‌های سنگی اشاره کرد.اقتصاد مشهد متکی به گردشگری مذهبی با تمرکز بر حرم امام رضا(ع) است. در کنار آن، وجود مراکز تجاری بزرگ و امکانات پزشکی قابل توجه، موجب رونق گردشگری تفریحی و گردشگری سلامت در این شهر نیز شده‌ است. در مشهد به جز کمپ‌ها، نزدیک به ۳۰۰ واحد اقامتی مجاز شامل هتل‌های یک تا پنج ستاره، هتل‌آپارتمان‌ها و مهمان‌پذیرها فعالیت دارند.از مهم‌ترین سوغات مشهد می‌توان به زعفران، زرشک، نبات، هل، خشکبار، ادویه، قالی و گلیم و نمد، انگشتر فیروزه و عقیق، محصولات چرمی و دیگ‌های سنگی اشاره کرد.