یکی از اماکن طبیعی و زیبا در نوبه خود که آن را متمایز و منحصر به فرد کرده وجود غارهای عمیق و نیمه عمیق هستند . معمولا درباره غارها روایت داستان های زیادی شنیده ایم اما برای درک بهتر از غارها باید به داخل آنها رفت و کشف این رازها و داستان هارا تجربه کرد . البته که ورود هر شخصی به داخل این گونه جاها امری طبیعی نیست و نیازمند تجهیزات و لیدر ها مجرب می باشد اما هیجان و استرس در محیطی تاریک تجربه ای متفاوت می باشد . یکی از این غار ها که مورد توجه خیلی از همسفران تورهای مشهد که تخصص زیادی به طبیعت گردی و انتخاب و بازدید از اماکن بکر هستند غار مغان می باشد که از پیشینه تاریخی زیادی برخوردار است خیلی از متخصصان زمین شناسی و کوهنوردان قدمت این غار را با البرز و دماوند بیشتر می دانند اما رمز و رازهایی در این غار وجود دارد که هنوز کشف نشده است .البته که مقالات چندانی در این باره منتشر نشده اما استفاده از تجربیات کسانی که به این غار صعود کرده تا بخشی ازین غار را ببینند بهترین راهکار برای یک سفر کوتاه هیجان انگیر در حوالی شهر مشهد می تواند باشد .
غار مغان در ۲۷ کیلومتری شهر مشهد و در جنوب روستای مغان واقع شدهاست. قدمت این پدیده را بر اساس مدارک موجود و اکتشاف فسیلهای حلزونی در مسیرهای منتهی به غار، میتوان صد میلیون سال پیش یا دوره دوم زمینشناسی دانست که به علت وجود پرتگاههای خطرناک در غار مغان ورود به داخل آن بدون راهنما و ابزار مورد نیاز میتواند خطرناک باشد. این غار دارای دو دهانهاست. ارتفاع آن از دریا ۲۹۱۰ متر میباشد. درون غار آثار استالاگمیت و استالاکتیت و چندین حلقه چاه وجود دارد که عمق یکی از این چاهها ۲۵ متر میباشد. همچنین در این غار پرتگاهی به عرض ۳۵ متر و برکهٔ آبی وجود دارد. این غار در سال ۱۳۲۴ توسط کوهنوردان مشهد کشف شدهاست.
این غار دارای دهلیزها و راههای پر پیچ و خم گوناگونی است که در صورت عدم آشنایی با محیط احتمال گم شدن زیاد است. از سقف این غار زیبا ستونهای استالاکتیت و استالاگمیت که از جنس آهکی هستند آویزان است و منظره بسیار جالبی را به وجود آوردهاند. در درون غار چشمه آبی وجود دارد که علاوه برزلالی و گوارایی آن، بسیار سرد است. درون این غار چاههای مختلفی نیز وجود دارد که درون بعضی از آنها خفاشهایی نیز زندگانی میکنند.
غار مغان یکی از بهترین مکان های دیدنی مشهد است که در جنوب روستای مغان، قرار گرفته است. برای رسیدن به این غار باید از جاده کوهستانی پرپیچ و خمی که از منطقه سیدی در جنوب مشهد و کوه خلج شروع می شود، عبور کرد و پس از گذشتن از روستاهای منطقه مانند بالندر، اردمه و خان رود به مغان رسید. غار در جنوب روستای مغان قرار دارد و دو ورودی اصلی دارد که غار، درجنوب قرار گرفته و تا حدود ۱۲۰ متری غار، می توان با روشنایی طبیعی پیش رفت. قدمت غار مغان را بر اساس مدارک موجود و اکتشاف فسیل های حلزونی در مسیرهای منتهی به غار، میتوان صد میلیون سال پیش دانست که قدمت آن از البرز و دماوند بیشتر است درون غار چشمه ها و چاه ها و راهروهای متعددی وجود دارد،درون غار به وسیله چاه ها به سه طبقه تقسیم شده است که ارتفاع بعضی از چاه ها به ۲۵ متر نیز می رسد. و. کف مرمرین غار در اغلب جاها مرطوب و لغزنده می باشد. در درون غار چشمه آبی وجود دارد که علاوه بر زلالی و گوارایی، بسیار سرد است به طوری که در تابستان نیز نمی توان بیشتر از چند لحظه دست و پا را در آن نگه داشت. به علت وجود پرتگاه های خطرناک در غار مغان ورود به داخل آن بدون راهنما و ابزار مورد نیاز میتواند خطرناک باشد.
غار شیبی به سمت پایین داشته و ستون های آهکی استالاگتیت و استالاگمیت فراوان و بزرگی دارد. درون غار چشمه ها و چاه ها و راهروهای متعددی وجود دارد که در صورت عدم علامت گذاری، طناب کشی و نداشتن روشنایی به گم شدن حتمی بازدید کنندگان می انجامد.برای پیمودن غار مغان ۲ تا ۲.۵ ساعت زمان لازم داریم. رسیدن به دهانه غار از روستا ۱.۵ ساعت طول می کشد و مسیر برگشت حدود یک ساعت است. در ۲۰ کیلومتر آخر مسیر که منتهی به روستای مغان می باشد جاده ی خاکی خوبی وجود دارد که با هر ماشینی می توان این مسیر را پیمود. مسیر حرکت تا روستا خشک است ولی روستای مغان یک روستای زیبا ، سرسبز و خوش آب و هوا می باشد. برای بازدید از درون غار حداکثر دو ساعت زمان لازم داریم. بهترین زمان برای بازدید از غار ، بهار و تابستان و پاییز می باشد.